Tak, instrukcje BHP są wymagane przez przepisy prawne dotyczące pracodawcy i pracownika. Kodeks Pracy oraz związane z nim rozporządzenia i ustawy nakładają na pracodawcę obowiązek opracowania i wydania szczegółowych wytycznych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach pracy. Osoba kierująca pracownikami zobowiązana jest do zapoznania pracowników z obowiązującymi instrukcjami BHP oraz poinformowania o zagrożeniach przed dopuszczeniem pracownika do pracy.
Za opracowanie instrukcji BHP odpowiedzialny jest pracodawca. W praktyce pracodawca może zlecić opracowanie poszczególnych instrukcji BHP osobom kierującym pracownikami, które dobrze znają specyfikę pracy na danym stanowisku oraz posiadają wystarczającą wiedzę z zakresu obsługi danej maszyny / urządzenia / procesu technologicznego. Przygotowanie instrukcji BHP można również zlecić konsultantom zewnętrznym lub też można zakupić wzorcową gotową instrukcję BHP dostępną na rynku. Niezależnie od sposobu opracowania instrukcji BHP w każdym przypadku powinna zostać ona zweryfikowana, czy informacje w niej zawarte odzwierciedlają specyfikę pracy na danym stanowisku. Ponadto instrukcje BHP przed ich wydaniem do stosowania powinny zostać skonsultowane z pracownikami lub ich przedstawicielami oraz zaopiniowane przez służbę BHP.
Zgodnie z przepisami prawnymi pracodawca zobowiązany jest przekazać pracownikom z możliwością stałego korzystania aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy odnoszące się do stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników; obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych; postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi; jak również
w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej.
Instrukcje BHP powinny być aktualizowane każdorazowo w przypadku wystąpienia zmian w procesie technologicznym, np. w przypadku zmiany wyposażenia, narzędzi, stosowanych substancji chemicznych lub ich kart charakterystyki, zmian konstrukcyjnych urządzeń technicznych. Aktualizacja instrukcji BHP powinna zostać również wykonana, jeśli nastąpiły modyfikacje w sposobie użytkowania pomieszczeń lub w zakresie wykonywanych prac na danym stanowisku pracy.
Instrukcje BHP można podzielić ze względu na obszar, którego dotyczą. I tak wyróżnia się:
instrukcje BHP przy wykonywaniu określonych czynności (np. instrukcja BHP przy pracach administracyjno – biurowych),
instrukcje BHP przy obsłudze określonego urządzenia / maszyny (np. instrukcja BHP podczas obsługi elektronarzędzi),
instrukcje stanowiskowe (instrukcja BHP na stanowisku spawacza).
Oprócz wyżej wymienionych instrukcji stosowane są również ogólne instrukcje BHP, które obowiązują wszystkich pracowników bez względu na rodzaj wykonywanych prac czy zajmowane stanowisko.
Instrukcja BHP powinna w czytelny i przejrzysty sposób definiować zasady postępowania z daną maszyną / urządzeniem, czy zasady postępowania na danym stanowisku pracy. Instrukcja BHP powinna stanowić zestaw wytycznych i wskazówek, zbiór nakazów i zakazów, które wskazywać będą sposób postępowania zgodny z obowiązującymi wymaganiami prawnymi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Instrukcje BHP powinny być pisane językiem zrozumiałym dla pracowników. W instrukcji BHP należy wskazać czynności, które należy wykonać przez rozpoczęciem danej pracy, w trakcie wykonywania pracy oraz czynności wykonywane po zakończeniu pracy. Istotnym elementem instrukcji BHP jest również opisanie sposobu postępowania w sytuacjach awaryjnych, które mogą stwarzać zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników. W instrukcjach BHP opisujących zasady postępowania przy stosowaniu niebezpiecznych substancji chemicznych należy uwzględnić ponadto informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji. Przy opracowywaniu instrukcji BHP warto zwrócić uwagę, do kogo kierowana jest instrukcja, jakich osób będzie dotyczyła.
Podstawowe informacje, które należy zawrzeć w instrukcji BHP:
Przepisy prawne nie określają wyglądu instrukcji BHP. To, czy instrukcja BHP będzie miała jedną stronę, czy kilka stron, czy tekst będzie ułożony w kolumnach, czy nie, czy będzie wydrukowana na sztywnej podkładce, czy na zwykłej zalaminowanej kartce zależy od decyzji organizacji. Przede wszystkim instrukcja BHP powinna być aktualna, czytelna i zrozumiała dla pracowników, którzy mają się do niej stosować. Objętość instrukcji BHP, czyli liczba stron zależy od specyfiki pracy na danym stanowisku, działania danej maszyny / urządzenia, a w szczególności od liczby możliwych zagrożeń związanych z wykonywaniem pracy na tym stanowisku / przy danej maszynie / urządzeniu. Instrukcja BHP może być przedstawiona w formie tekstowej lub graficznej. Można w instrukcji umieścić fotografie, rysunki, tabele lub pikogramy GHS występujące w kartach charakterystyki substancji chemicznych stosowanych na danym stanowisku pracy.
Instrukcje BHP powinny być dostępne dla pracowników, których dotyczą. Sposób i miejsce dostępu do instrukcji BHP określa pracodawca. Instrukcje BHP mogą być wywieszone w widocznym miejscu przy stanowisku pracy, przy maszynie / urządzeniu, których dotyczą. Instrukcje BHP mogą być udostępniane również w formie wydrukowanej w segregatorze dostępnym dla zainteresowanych osób.
Nasza firma zajmuje się kompleksowym świadczeniem usług w zakresie BHP. Jeśli jesteś zainteresowany opracowaniem dokumentacji BHP, w tym instrukcji stanowiskowych BHP, przeprowadzaniem oceny ryzyka zawodowego, czy realizacją szkoleń wstępnych lub okresowych dla pracowników skontaktuj się z naszym Biurem Obsługi Klienta.
Dowiedz się więcej o naszych usługach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy
powrót do Baza wiedzy BHP
udział w postępowaniach powypadkowych, opracowanie dokumentacji związanej w wypadkiem
opracowanie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, planów ewakuacji
gospodarka odpadami, emisje spalin, raporty KOBIZE